Amersfoort:
pilot Vervanging 2 fietsbrugdekken
Leent As a Service zich ook
voor kleine wijkprojecten?
Status: fase 1: opstellen Programma van Eisen
Object: 2 fietsbrugdekken
Pilot-partners: Gemeente Amersfoort en Dura Vermeer
Waarom doet men mee?
De gemeente Amersfoort voert een speciaal programma voor de stimulering van de circulaire economie. Doel: in 2030 is Amersfoort een afvalloze en CO₂-neutrale stad. Met twee As a Service-pilots in het Circulaire Weg-programma gaat de gemeente samen met Dura Vermeer na of met deze contractvorm in kleinschalige gemeentelijke infraprojecten grotere stappen kunnen worden gezet op het gebied van circulariteit dan in projecten die traditioneel worden aanbesteed.
De pilots worden uitgevoerd bij de reconstructie van de Dr. J.P. Heijelaan en de vervanging van de wegverharding op twee fietsbruggen in de wijk Nieuwland.
Op beide projecten rust geen harde deadline, zodat er tijd is om te experimenteren in de voorbereiding en uitvoering.
Overkoepelende leervraag
In hoeverre leidt een samenwerking op basis van As a Service in een stedelijke omgeving tot een ideale contractvorm die uitdaagt tot maximale circulariteit en lagere LCC?
Specifiek: hoe gaat de aannemer in een As a Service-contract om met bewoners tevredenheid? En wat is de trade-offrelatie tussen levensduur en duurzaamheidseffecten?
Pilot: vervanging van 2 brugdekken
De Watersteeg is een drukke, 5 meter brede doorgaande fietsroute dwars door de wijk Nieuwland. De wegverharding van de bruggen over de diverse waterpartijen in de wijk is er slecht aan toe. De huidige dekplanken hebben houtrot (slijtlagen zijn milieu-onvriendelijk) en fietsers klagen over het slechte fietscomfort. Daarom moeten de brugdekken worden verwijderd en vervangen.
Eisen aan de nieuwe brugdekken
De nieuwe brugdekken moeten 1: maximaal duurzaam en circulair zijn, 2: maximaal fietscomfort bieden, 3: bestand zijn tegen strooizout, 4: zo lang mogelijk meegaan en 5: worden aangebracht en onderhouden voor een marktconforme prijs.
Geen geluidsoverlast
De bruggen liggen midden in een woonwijk. De vervangingswerkzaamheden, het onderhoud daarna en de brugdekken zelf mogen bij gebruik geen geluidsoverlast veroorzaken. Ook mogen de brugdekken niet glad worden door regen, ijzel, opvriezen en sneeuw.
Aannemer verantwoordelijk voor hele LCC
Twee bruggen worden aangepakt als As a Service-pilot. In de pilot is Dura Vermeer (vooralsnog fictief) exploitant van de brugdekken en voor de hele contractduur verantwoordelijk voor de reconstructie, de beschikbaarheid, het onderhoud, het gebuikerscomfort en het hoogwaardige hergebruik van de materialen na de levenscyclus. Als de pilot uitmondt in een echt contract, leaset de gemeente beschikbaarheid van de bruggen voor een vast bedrag per maand.
Hopen op baanbrekende innovaties
De gemeente ziet As a Service als een kansrijk instrument om de aannemer tot maximale duurzaamheid en circulariteit te prikkelen. Ze hoopt vooral op verrassende baanbrekende innovaties vanuit de aannemer waaraan men zelf niet heeft gedacht. Ook wordt onderzocht hoe wordt omgegaan met bewoners en gebruikers als niet de gemeente, maar een particuliere onderneming eigenaar is van de weg. De tevredenheid van gebruikers en omwonenden is een belangrijke weegfactor.
Het succes van de pilot wordt afgemeten aan de (meetbare) duurzaamheidswinst ten opzichte van de traditionele aanpak.
Belangrijke leervragen:
- Op welke manier draagt As a Service bij aan maximale circulariteit in de infrabouw?
- Met welke verrassende, baanbrekende innovaties en oplossingen komt de aannemer waarmee echt forse stappen worden gezet.
- Hoe wordt een weg of brug nu gemaakt en hoe wordt de circulariteit daarvan gemeten?
- Hoe zorgen we voor een hoge gebruikers- en bewonerstevredenheid?
- Wat zijn de verschillen in rolverdeling tussen As a Service en bouwteams?
- Wat zijn de financiële voordelen voor de gemeente en de aannemer? En hoe worden die verrekend?
- Hoe kan de gemeente ook zonder een dichtgetimmerd contract afwingen wat is afgesproken? Denk aan veiligheid, doorstroming en bewonerstevredenheid.
- Hoe kan het reguliere onderhoud van de brug, zoals strooien, gladheidsbestrijding en schoonhouden, juridisch worden ingepast in bestaande raamcontracten?
- Hoe is As a Service in te passen in bestaande en toekomstige gemeentelijke wet- en regelgeving?
- Hoe kan de overdracht terug naar de gemeente na de contractuur het beste worden geregeld?
- Hoe kan deze contactvorm worden opgeschaald naar wijkniveau en worden toegepast in andere infraprojecten?
- Hoe is As a Service in te passen in het gemeentelijk inkoopbeleid?
- Wat zijn de gevolgen voor de gemeentelijke organisatie als er veel verschillende As a Service-contracten lopen?
- Hoe delen we gegevens zonder elkaars belangen te schaden?
Waar staan we nu?
De pilot loopt 1 jaar. De samenwerkingsovereenkomst is recent ondertekend. In de volgende stap stellen de gemeente en Dura Vermeer samen het Programma van Eisen op. Vervolgens komt Dura Vermeer met een ontwerp. Of dat ook echt wordt uitgevoerd, hangt af van de circulariteitswinst die het oplevert.
Hoe verder?
Als de gemeente tevreden is met het aanbod, wordt een echt leasecontract opgesteld. Vanuit het contract is de aannemer dan voor een X-periode beheerder van de brugdekken en in die periode volledig verantwoordelijk voor het onderhoud, de mobiliteit en een optimale tevredenheid van weggebruikers en bewoners.
‘Risico’s durven nemen, anders kom je niet verder’
“Wij staan open voor een nieuwe aanpak. Ik heb daar zelf wel ideeën over, maar of die haalbaar zijn, is de vraag. Uiteindelijk wil je de boel ook niet dicht timmeren voor de aannemer. In een As a Service-samenwerking moet je als opdrachtgever vooral kunnen ‘loslaten’; de aanbieder zélf met goede ideeën laten komen. Natuurlijk loop je dan bepaalde risico’s. Maar die zijn in de pilots in te schatten en in te calculeren. Om stappen te kunnen zetten, moet je risico’s durven nemen. Anders kom je niet verder.”
Francis Grond
Technisch beheerder Civiele Kunstwerken, Gemeente Amersfoort