Nederlands eerste
As a Service-wegenbouwproject
Pilot: Duurzaam Wegbeheer N739
Status: start ontwerp
Object: provinciale weg
Pilot-partners: Provincie Overijssel en Dura Vermeer
De provincie Overijssel is erg actief op het gebied van duurzaamheid en klimaatvriendelijke initiatieven. Duurzaamheid is een onderdeel van alle kernthema’s van de provincie. Hiertoe heeft Overijssel diverse programma’s ontwikkeld, in samenwerking met onderwijs, instellingen en bedrijfsleven, zoals ‘de klimaat-actieve stad’ en duurzaam vervoer. De provincie stimuleert initiatieven voor natuurontwikkeling, nieuwe energie, agro & food en de circulaire economie.
Bedrijven en instellingen krijgen de ruimte om innovaties op te pakken en toe te passen. Tot dusver zijn daar al kansrijke resultaten mee bereikt. Met haar duurzaamheidsbeleid wil de provincie de markt uitdagen om lef te tonen en risico’s te nemen. De circulaire pilot Duurzaam Wegbeheer N739 is daar een saillant voorbeeld van.
Overkoepelende leervraag
In hoeverre is As a Service tot een ideale contractvorm die uitdaagt tot maximale circulariteit?
Specifiek: hoe organiseer je het leerproces van omgaan met As a Service? Hoe kom je tot de ontwikkeling van nieuwe producten? En hoe specificeer je de functionaliteit?
Project N739: duurzaam wegbeheer provinciale weg
het duurzaam wegbeheer N739 is het eerste wegenbouwproject dat wordt uitgevoerd als As a Service-contract. Het traject van 785 meter vanaf de aansluiting van de A35 tot de bebouwde kom in Hengelo wordt daarmee de meest circulaire weg van Nederland.
In de pilot doorlopen de provincie Overijssel en Dura Vermeer het project als een As a Service-samenwerking. Na ondertekening van het contract (verwachting: eind 2020) is de aannemer als beheerder economisch volledig verantwoordelijk voor het ontwerp, de aanleg, het onderhoud en, na de levenscyclus, de sloop van het stuk weg. In elke fase wordt gestreefd naar maximale duurzaamheid en circulariteit.
Aannemer is verantwoordelijk
Als (nu nog fictieve) wegbeheerder is Dura Vermeer tijdens de pilot een jaar lang volledig verantwoordelijk voor de kwaliteit van de verbinding. De provincie betaalt als afnemer een vast termijnbedrag voor het gebruik van de weg: de beschikbaarheid.
Bonus-malus als extra prikkel
Er wordt ook wordt gewerkt met een bonus-malussysteem. Partijen maken afspraken over kritische prestatie-indicatoren voor veiligheid, doorstroming en circulariteit. De aannemer wordt daarop afgerekend in de vorm van een hogere of lagere vergoeding.
Doel: forse stappen zetten
In de pilot willen Overijssel en Dura Vermeer nagaan of met as a service inderdaad de grote circulariteitsstappen kunnen worden gezet waarop men hoopt. Ook onderzoeken ze de afspraken en prikkels die de circulariteit maximaal stimuleren, hoe de aansluiting op het bestaande wegennet het beste kan worden geregeld binnen een as a service-contract, welke kostenbesparingen mogelijk zijn en wat de gevolgen zijn van de nieuwe samenwerkingsvorm voor de processen in de eigen organisaties.
Belangrijkste leervragen:
- In hoeverre leidt een as a Service-samenwerking tot maximale circulariteit over de hele levensloop van de weg in het ontwerp, het onderhoud en het hergebruik van materialen na sloop?
- Wat zijn de financiële opbrengsten? Welke kostenbesparingen en opbrengsten zijn er mogelijk voor de opdrachtgever en opdrachtnemer?
- Hoe kom je tot een uitvraag die de aannemer maximale vrijheid biedt, maar ook borgt dat de opdrachtgever krijgt wat is afgesproken?
- Hoe worden de eisen en wensen verwerkt in het contract?
- Wat zijn de risico’s van de nieuwe contractvorm voor de opdrachtgever en aannemer?
- Wat verandert er voor de organisaties? Hoe bereiden ze zich voor op de nieuwe situatie?
- Hoe wordt in zo’n contract optimaal samengewerkt?
- Hoe worden de werkpakketten uitgezet?
- Welke afspraken maken we over de aansluiting op het bestaande wegennet?
- Hoe wordt de juiste beschikbaarheidsvergoeding (‘leaseprijs’) bepaald?
- Hoe worden de assets (de materialen) geïnventariseerd, vastgelegd en beprijsd?
- Hoe kan deze aanpak worden vertaald naar andere infra-objecten, met name lokale en provinciale wegen?
Waar staan we nu?
De pilot ging in april 2019 van start. De provincie en Dura Vermeer zijn het eens over de circulaire en functionele uitvraag en hebben daar afspraken over gemaakt.
Hoe verder?
De afspraken worden nu vertaald naar een ontwerp. De verwachting is dat eind 2020 een echt as a service-contract kan worden getekend. Dit contract dient straks ook als voorbeeld voor de andere projecten. Alle bevindingen worden daarom gedeeld met andere partijen in de infrasector.
‘Duurzaamheid concreet en dagelijks toepasbaar maken’
“Als provincie Overijssel willen wij meehelpen om tools te ontwikkelen die duurzaamheid concreet en dagelijks toepasbaar maken. Dat is een belangrijke reden om mee te doen aan De Circulaire Weg. We willen ervan leren. Het onderling vertrouwen tussen ons en aannemers Dura Vermeer is groot. Dat is ook nodig, want je ziet in de praktijk een onderlinge rolverschuiving in taken en verantwoordelijkheden. Zo hebben we bijvoorbeeld samen de uitvraag opgesteld, dat is toch wel heel bijzonder.”
Erik Wiltink
Projectleider, Provincie Overijssel